Dinimizdeki temel inanç konuları üzerine...

Akaid

Soru: Hocam birisi dua ettikten sonra hem amin hem de inşallah diyor. İkisi aynı anda kullanılmaz deniyor. Acaba doğru olan nedir?

&nbsp;

Hoca: Doğrusu budur. Yani dua edilirken Cenab-ı Hakk&rsquo;tan kesinlikle istenir. Allah her şeye kadirdir. Ve Rabbim &ldquo;üd&rsquo;uni esteciblekum &ldquo; diyor. Yani siz dua edin ben sizin duanıza karşılık vereyim buyuruyor. Dolayısıyla Peygamber Efendimizin hadisleri de var. Yani dua ettiğiniz zaman kesinlikle isteyin, Allah dilerse demeyin.

&nbsp;

Sunucu: Yani o zaman amin inşallah denilmemesi gerekiyor.

&nbsp;

Hoca: Yok, amin denilir sadece. İnşallah denilmemesi lazım çünkü haşa Allah&rsquo;ın bizim duamızı kabul edip etmeyeceğinde şüphemiz yok. Allah kabul edeceğini vaad ediyor ve ben usulüne göre dua etmişsem kabul oluyor zaten. Eğer kabul edilmemişse duada bir eksiğim veya kusurum vardır. Peki &lsquo;ama ben şunu istedim Allah onu vermedi&rsquo;.. Allah farklı şekillerde bizim duamıza cevap verir. Bazen istediğimizin aynısını verir. Bazen vermez ki verseydi bizim aleyhimize/ zararımıza olacaktır. Bazen o istediğimizi değil de bizim için daha faydalı olan başka şey verir veya daha tehlikeli bir şeyden bizi kurtarır. Dolayısıyla Allah her halükarda duamızı kabul eder, karşılığını verir ama biz farkında olamayabiliriz. Sonuç olarak inşallah demek doğru değil.

Dua ettikten sonra aynı anda amin ve inşallah demek caiz midir?

Soru: Bu vakitlerde meşhur olan Hıdrellez diye bir adet var. Hıdrellez nedir? Dinde yeri var mıdır?

&nbsp;

Hoca: Bismillahirrahmanirrahim. Hıdr- ellez, bunun aslı Hızır ve İlyas&rsquo;tır. Kur&rsquo;an-ı Kerim&rsquo;de insanlar ve alimler tarafından Hızır a.s. olduğu kabul edilen bir salih kişiden bahsedilir. Bu salih kişinin Hz. Musa a.s. ile&nbsp; aralarında geçen olaylar, muhavereler var. Biz bunu bu sayede biliyoruz. Hızır a.s. hikmet sahibi bilgin birisi. Ve Cenab-ı Hakk&rsquo;ın kendisine verdiği bazı özelliklerle, o zamana mahsus mu yoksa her zaman için mi bilmiyoruz, Hz. Musa&rsquo;dan daha çok ileriye vakıf birisi. Bu olay Kur&rsquo;an-ı Kerim&rsquo;in Kehf Suresi&rsquo;nde anlatılır. Hz. Musa&nbsp; dua eder. Cenab-ı Hakk, o salih kişi ile Hz. Musa&rsquo;yı buluşturur ve Hz. Musa ona yol arkadaşlığı teklif eder. Bu salih kişi de der ki: &ldquo;Sen benimle beraber yol gitmeye sabredemezsin.&rdquo;&nbsp; HZ. Musa:&nbsp; &ldquo; Ben ederim.&rdquo; Diyor. &ldquo; O zaman hiçbir şey sormayacaksın. &ldquo; Hz. Musa kabul ediyor ve beraber yola çıkıyorlar. Bir gemiye biniyorlar. O salih kişi geminin alt katını deliyor. Hz. Musa onu görünce yanlış bir iş yaptığını söylüyor ve neden bunu yaptığını soruyor. Salih kişi: &ldquo;ben sana benimle yolculuk yapamazsın demedim mi?&rdquo; der. Hz. Musa: &ldquo; Tamam, bir daha bir şey sormayacağım.&rdquo;&nbsp;&nbsp; Bunun üzerine o salih kişi şöyle der: &ldquo; Gerimizde zalim bir kral var onun gemileri geliyor. Onlar yakaladıkları gemileri gasp ediyorlar. Ben bu gemiyi kusurlu hale getiriyorum ki bunu beğenip de almasınlar.&ldquo;&nbsp; Tekrar yola devam ediyorlar ve karaya çıkıyorlar. Bir köye varıyorlar ve halktan yemek istiyorlar. Köyde eğri bir duvar var ve o salih kişi o eğri duvarı düzeltiyor. Musa a.s. diyor ki: &ldquo;Bunun karşılığında yiyecek bir şeyler alırdık, niye bujnu düzelttin? &rdquo; O salih kişi de yolculuğun başında söylediklerini tekrar ediyor. Hz. Musa ise yine soru sormayacağına dair söz veriyor. Daha sonra o salih kişi diyor ki: &ldquo;Bu duvarın altında iki yetime ait bir hazine var. Ve bu yetimlerin babaları salih bir insandı. Ben bu duvarı düzelttim ki yıkılmasın da yetimler büyüyüp babalarının bıraktığı defineye sahip olabilsinler.&rdquo; Yola devam ediyorlar. Salih kişi bir çocuğu öldürüyor. Aslında bakıldığında bu izahı zor bir olay. Hz. Musa da neden çocuğu öldürdüğünü soruyor. Salih kişi ise&rdquo; İşte bu senin ve benim ayrılmamızın vaktidir.&rdquo; Diyor. Çocuğu öldürmesinin sebebini ise &ldquo; Bunun babası çok iyi bir insandı ama bu çocuk büyüyünce kötü birisi olacak. Onun o hale düşmesine ben izin vermedim.&rdquo; Bu açıklamadan sonra ayrılırlar.

Bu hadisede anlatılan salih kişinin Hızır a.s. olduğu söylenir. Hıdrellezin aslında Hızır ve İlyas olduğunu söylemiştik. Bir de şöyle rivayetler var, hadr Arapça&rsquo;da yeşillik demektir. Hadravat kelimesi de burdan gelir, yeşillik demektir. Hızır a.s.&rsquo;nin oturduğu yerde yeşilliklerin bittiği ve geçtiği yerlerde bereketlenmelerin olduğu söylenir. Bu Kur&rsquo;an&rsquo;da geçmez ama böyle rivayetler vardır. Hz. Peygamber&rsquo;den de buna işaret eden bir hadis vardır.

Hızır dediğimiz o salih kişi şu anda hayatta mı değil mi? Hayatta diyenler var, ölmüştür diyenler var. O devirde yaşamış ölmüştür diyenlerin gerekçesi şu; eğer Hızır a.s. yaşıyor olsaydı Peygamberlerin seyyidi Hz. Muhammed s.a.v.&rsquo;i ziyarete ederdi ancak kaynaklarda böyle bir rivayet yok. Demek ki o yıllarda yaşamış ve vefat etmiştir. Öbür taraftan onun hala hayatta olduğunu söyleyenler de var. Tabii biz daha çok bilgiye bakıyoruz ve onun hayatta olduğunu gösteren bir bilgi yok. Bazı tasavvuf erbabı büyüklerin Hızır a.s. ile görüştüğünü söylerler. Toplumda da bu durum iyice benimsenmiştir. Hatta denilir ki; kul daralmayınca Hızır yetişmezmiş.

Hıdrellezin ikinci kısmındaki İlyas da peygamberlerden birisidir. İsmi Kur&rsquo;an-ı Kerim&rsquo;de geçer. Milattan önce 9. Yüzyılda yaşadığına dair bir bilgi var. Şimdi, İlyas a.s. var, Kur&rsquo;ani, salih kişi var, o da Kur&rsquo;ani ancak Hızır a.s. olduğuna dair Kur&rsquo;an&rsquo;da bir bilgi yok. Buna rağmen böyle bir anlayış var. 6 Mayıs&rsquo;ta Hızır ve İlyas&rsquo;ın bir araya geldiğine dair toplumda bir anlayış var ama bunu bir kaynağı veya dayanağı yok. Hızır a.s. nin ölüp ölmediğine dair spekülasyonlar var ama İlyas a.s.&rsquo;nin vefat ettiği bilinen bir gerçek. Dolayısıyla ölen iki insanın bir araya gelmesi söz konusu olamaz ama bu şekilde bir inanış hakim. Bu inanış İslami değildir çünkü Kur&rsquo;an&rsquo;da veya sünnette delili yoktur. Buna rağmen bu inanış farklı inanç kesimlerinde de oldukça yer etmiştir. Örneğin Şiilik&rsquo;te de böyle bir inanış vardır. Hatta Şiiler kıyamete yakın Hızır ile İlyas&rsquo;ın bir araya geleceğine inanıyorlar. Üstelik nerede buluşacaklarını bile tespit etmişler. İran&rsquo;ın Kum şehrinde birtakım tepeler var. Bu tepelerin çevresinde de bir camii var. Bu camiide bir araya geleceklerine inanılıyor. Bu sebeple o çevrede yerleşim olmamasına rağmen insan kalabalığı çok fazla.

Sonuç olarak bizim ülkemizde de böyle bir inanç var ama bunun dini bir kaynağı yok.

Sunucu: Hocam bir de Hıdrellez&rsquo;de dilek yazarak gül ağacına asmak gibi durumlar söz konusu. Bu konuda ne söylersiniz?

Hoca: Güya Hızır ve İlyas&rsquo;ın bir gül ağacının dibinde bir araya geleceği şeklinde bir inanış var. Kaynağı bilinmiyor tabii bu da İslami bir inanış değil. Bunlar hurafe.

Hıdırellez nedir, dinde yeri var mıdır?

Soru: Burçlar var mıdır? Kur&rsquo;an-ı Kerim&rsquo;de geçiyor mu? Geçiyorsa hangi ayetlerde?

Hoca: &ldquo;Ve&rsquo;s semai zat&rsquo;i-l buruc&rdquo; şeklindebir ayet-i kerime var. Buruc suresinde burçlar sahibi gökyüzü ifadesi kullanılıyor. Yine yıldızlar da ayrıca zikrediliyor. Bu burç ifadesi günümüzdeki terazi, aslan gibi burçlar anlamında mı kullanılıyor bilemiyorum ama burçlar ifadesi Kur&rsquo;an-ı Kerim&rsquo;de zikrediliyor.&nbsp; Bununla birlikte ayette olmasa da hadislerde 12 tane şeklinde de geçtiğini hatırlıyorum.

Burçlar var mıdır? Kur'an'ı Kerim'de geçiyor mu?

Soru: Taklidi iman ve tahkiki iman arasındaki fark nedir?

Hoca: Taklit ne demek? Taklit, bir başkasının görüşünün delilini bilmeden o görüşün peşinden gitmektir. Mesela biz şu an İmam-ı Azam&rsquo;ı taklit ediyoruz. Neden? Çünkü İmam-ı Azam&rsquo;ın görüşlerini alıyoruz fakat İmam-ı Azam&rsquo;ın bu görüşlerinde hangi delillere dayandığını bilmiyoruz. Buna taklit deniyor. Peki taklit yapılabilir mi? İmam-ı Azam taklit yapılabilir çünkü o fıkıhtır, füru&rsquo;dur. Yani ameli konularda taklit caizdir demişlerdir çünkü insanların bunların hepsini bilmesi mümkün değil. Mesela her Müslümanın namazın vaciplerini, sünnetlerini bilmesi mümkün değil. Hac ile ilgili şeyleri delilleriyle bilmesi mümkün değil. Bu durumda mecburen taklit edilir. Bundan dolayı fukaha tarafından ameli konularda taklidin caiz olduğu söylenir ama inanç ile ilgili konularda taklidi iman caiz görülmüyor. Mesela en basit şekilde bir kişinin neden Müslüman olduğunu bilmemesi, buna babasından kalan bir miras gibi bakması doğru değildir. Olmaması gereken bir durumdur. Allah&rsquo;ın varlığının delili hocanın o şekilde söylemesi olmamalı. Bilincinde olmalı, düşünmeli. Ki Kur&rsquo;an-ı Kerim&rsquo;in birçok ayeti bizi tefekküre çağırır. Örneğin tabiat olaylarından bahseder ardından&rdquo; Umulur ki akıl edersiniz, umulur ki düşünürsünüz, umulur ki ibret alırsınız.&rdquo; Gibi ifadeler vardır. Yani bizi düşünmeye teşvik eder. &ldquo;İnne fi halkı&rsquo;s-semavati ve&rsquo;l arzı ve&rsquo;htilafi&rsquo;l- leyli ve&rsquo;n-nehari le ayatin li üli&rsquo;l elbab&rdquo;. Yani yerlerin ve göklerin yaratılmasında, gecenin ve gündüzün peşi sıra gelmesinde akıl sahipleri için önemli alametler vardır. Neyin alameti? Allah&rsquo;ın varlığının alameti. Bununla birlikte Peygamber Efendimizin bir hadisi var; bir an düşünmek bir sene nafile ibadetten daha faziletlidir. Neyi düşüneceksin? Allah&rsquo;ın zatını değil, Allah&rsquo;ın mahlukatını. Bu da önemli bir nokta. İnsanlar Allah&rsquo;ın zatını düşünmeye çalışıyor, onu düşünmek mümkün değil ki. Akıllar onu idrak edemez, çünkü bizim aklımız bu beş duyumuzla algıladıklarımızla sınırlıdır. Biz onun ötesini bilemeyiz. Eğer biz Allah2a şekil vermeye kalksak, dünyadaki yaratıklardan birine benzetmemiz lazım ki böyle bir şey olamaz. Allah2ın muhalefetun li&rsquo;l- havadis sıfatı var. Yani sonradan olanlara benzemez. O zaman biz ne yapacağız? Allah&rsquo;ın yarattıklarını düşüneceğiz ki Kur&rsquo;an-ı Kerim de bizden bunu istiyor. Mesela &ldquo;İnsan neden yaratıldığına bir baksın. Fışkıran bir sudan yaratıldı. O da karın ile bel arasından çıkar.&rdquo; Anlamında bir ayet var. Yani insan ana rahmine düştüğü anı bir de şimdiki halini bir düşünsün. Bu evreler kendi kendine tesadüfen mi gelişti? Yoksa bunları böyle geliştiren mi var? İşte bu şekilde düşünerek Allah&rsquo;a inancı elde ettiği zaman o tahkiki iman olur. Şairin biri öyle demiş: &rdquo;Bir kitabullah-ı azamdır seraser kainat/ Hangi harfi yoklasan manası hep Allah çıkar&rdquo;. Yani kainat baştan sona Allah&rsquo;ın bir kitabıdır, nereye baksan hep Allah&rsquo;ı görürsün. Esen yelde, öten kuşta, akan suda, açan çiçekte&hellip; İşe bu tahkiki imandır ama hiç kafa yormadan az önce bahsettiğimiz şekilde &ldquo;Allah var dediler ben de var diyorum&rdquo; işte bu da taklidi imandır. İman taklitten tahkike geçmelidir.

Taklidi ve tahkiki iman arasındaki fark nedir?

<h2>Şirk nedir? Peygamber Efendimizden (sav) şefaat istemenin adabı nasıl olmalı? Şefaat şirk midir?</h2>